De toponomy van Wetsens

De toponomy van Wetsens

(dorpskrant uit 2005)

Dit opschrift is bedoeld om aan te geven dat er een onderzoek en studie wordt gedaan naar de bewonersgeschiedenis van het terpdorp Wetsens. De eerste en vroegste bewoning moet, naar wordt aangenomen, voor of bij het begin van de jaartelling geweest zijn.

Het zal nooit lukken alles volledig in beeld te krijgen. Toch is er aanleiding genoeg voor wat er wel bekend is en fragmentarisch gepubliceerd is, samen te vatten. Dit is een hedendaagse publicatie, waarbij meerdere zaken vermeld kunnen worden. Dit betreft de bewoningsgeschiedenis, de middeleeuwen en wat er bekend is door de nieuw verschenen pre-kadastrale en kadastrale kaarten rond 1500 en 1832.
Ook de omvangrijke terpafgraving van de Wetsumer terp rond 1890 en 1910 komt aan de orde.

Van de huidige 21 bewoonde huizen en boerderijen wordt getracht de geschiedenis hiervan en de bewoners in beeld te brengen. Van de eerdere en oudste bebouwing is enkel de eeuwenoude Vituskerk nog aanwezig, zonder toren. Deze is in 1842 ingestort en niet weer opgebouwd.
Voor zover bekend waren er binnen de grenzen van het dorp Wetsens nog een aantal van dertien boerderijen en huizen bekend die of gesloopt of verdwenen zijn. Hieronder behoren het grote complex van de Jaerlastate, dicht bij de ‘Alde Peasens’, de school met de schoolmeesterswoning, de pastorieboerderij en de diaconie- en armvoogdijwoningen.
Met de huidige bewoners is er overleg hoe één en ander gerealiseerd kan worden.
Het zou een mooie gelegenheid zijn om naast een aantal oude foto’s van huizen en boerderijen, ook een recente foto te plaatsen bij de te bespreken percelen.
Opmerkelijk is wel dat, van de in rond 1940 aanwezige huizen, 29 in totaal, in een 20 tal kleine of grotere boerderijen allemaal het landbouw- en veeteeltbedrijf werd uitgeoefend. Soms met een nevenberoep van melkrijder. De overige woningen waren dienstwoningen voor de arbeiders.
Het spreekt voor zich dat het geen eenvoudige klus zal zijn. Daar komt nog bij dat het financiële aspect, het uitbrengen van een uitgebreide en totale uitgave, ook geen geringe klus zal zijn.

Gehoord de enthousiaste reacties van de bewoners van Wetsens zou het een kans van slagen moeten hebben. Mochten er nog interessante gegevens of oude foto’s voorhanden zijn, wij horen het graag van u.

Jan Walda

copyright © Jan Walda. All rights reserved.

bron: Publicatie in “Doarpsktante fan Nijewier – Wetsens”